Open Standards ή «μην μου τρίβεις την δικιά σου office suite στην μούρη...»

Για τι πράγμα μιλάς ρε φίλε; Σίγουρα θα σας έχει τύχει να πρέπει να ανοίξετε ένα αρχείο κειμένου (.doc, .rtf κτλ.) και είτε να μην μπορείτε είτε το δικό σας word processor να το κάνει ένα μάτσο χάλια μόνο και μόνο επειδή αυτός που σας το έδωσε είχε διαφορετικό version της ίδιας office suite. Πέρα από το «φυσιολογικό» νεότερο -> παλιότερο MS Word, θυμάμαι χαρακτηριστικά το '98, πώς είχε ανατιναχτεί στα μούτρα μου ένα spreadsheet με μακροεντολές μεταφερόμενο από το εγγλέζικο office στο σπίτι στο ιταλικό του lab. Το μαλακιστήρι μετέφραζε τις μάκρο (δεν ξέρω το ελληνικό τι κάνει, αλλά στο ιτάλια δεν ξέρουν γρι εγγλέζικα οπότε έχουν localized μέχρι και την VB) χωρίς όμως να αλλάξει τα decimal point και order symbols (τελείες vs. κόμα), με αποτέλεσμα να γίνει το έλα-να-δεις στις πράξεις. Εκείνη την εποχή σκεφτόμουν σοβαρά να περάσω σε linux (έχοντας βαρεθεί να ξανακάνω στατιστικές αναλύσεις επειδή στουκάρισε το pc στα μισά της δουλειάς) και αυτό το γεγονός ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι: το επόμενο πρωί μπήκα σε ένα βιβλιοπωλείο και πήρα το manual της SAMS με ένα cdακι redhat 6.0... Σκεφτείτε λοιπόν τα χειρότερα: όχι άλλο version αλλά άλλο πρόγραμμα alltogether! Πόσοι άνθρωποι έχουν OS που δεν τρέχει το μαλακο-MSOffice, ή που τέλως πάντων δεν το γουστάρουν και δεν θέλουν να το πληρώσουν; Πόσες εταιρίες έχουν χρόνια τώρα βασίσει τα αρχεία τους στο Lotus; Για να μπορείς λοιπόν να επικοινωνήσεις με τους άλλους πρέπει κάθε πρόγραμμα να μπορεί να διαβάζει και να γράφει στο format των άλλων. Επειδή όμως κανείς ανταγωνιστής δεν θα σου πει πώς το σώζει στο δικό του format, προσπαθώντας να «κλειδώσει» τους πελάτες του στην δικιά του αποκλειστικότητα, αυτές οι μετατροπές είναι συνήθως λίγο-πολύ προβληματικές. Εντάξει, μπορεί το OpenOffice να διαβάζει το .doc της θείας και το «πονηρό» .pps που μου έστειλε ο άλλος σε mail, αλλά μπροστά σε ένα σοβαρό κείμενο με autofields και περισσότερα του ενός page layout - όπως συχνά θα βρεις στο εταιρικό περιβάλλον - γίνεται του κουτρούλη ο γάμος. Η λύση για το καλό των νεύρων όλων μας είναι να τα έβρισκαν οι κατασκευάστριες εταιρίες σε ένα κοινό format, ένα standard με πλήρη περιγραφή και ανοιχτό στην χρήση απ' όλους: ένα Open Standard. Η λύση και οι «λύσεις»... Μην φανταστείτε πως το open standard είναι καινούρια και μοδάτη λέξη. Αν βρίσκεστε εδώ και διαβάζετε τούτες τις σειρές με τα windows σας και με τον internet explorer σας ή με τον mac σας το ωφείλετε στο γεγονός πως το internet χτίστηκε πάνω σε open standards που ξεκινήσανε να φτιάχνονται από τις αρχές της δεκαετίας του '70... Το tcp/ip, το DNS, το html κ.α. είναι όλα περιγεγραμμένα στην τρίχα και ανοιχτά σε όλους να τα χρησιμοποιήσουν. Σε μια κοινωνία ολοένα και πιο δικτυωμένη λοιπόν, όπου τα αρχεία μεταφέρονται σε ηλεκτρονική μορφή παρά τυπωμένα σε φακέλους ή φαξ, έγινε σιγά σιγά επιτακτική η ανάγκη για ένα κοινό standard και στα έγγραφα γραφείου. Το κλασσικό .rtf (Rich Text Format) δεν έκανε δουλειά γιατί του λείπουν ένα κάρο καινούρια features, είναι τεράστιο σε όγκο σε σχέση με τις πληροφορίες που μεταφέρει και, το χειρότερο, μην έχοντας μια ακριβή περιγραφή και αυστηρούς κανόνες σύνταξης, ο καθένας το φτιάχνει όπως του'ρθει με επαναλαμβανόμενους γάμους για τον φίλο μας τον κουτρούλη! Το html πολλοί ίσως πουν είναι μια χαρά, όλοι μπορούν να το διαβάσουν και να το γράψουν... Ναι, αλλά δεν έχει ούτε τις μισές δυνατότητες απ'ότι χρειάζεσαι για ένα περίπλοκο αρχείο γραφείου. Δεν φτιάχτηκε γι'αυτή την δουλειά και οποιαδήποτε extension για να κάνει κι άλλες μλκς μπορεί να το κάνει τελείως incompatible με τους άλλους (βλέπε το ξέσκισμα που του έκανε η MS με τον IE κόντρα σε όλα τα standards της w3c.) Η ιδέα της markup language εν γένει πάντως δεν ήταν καθόλου κακή. Η νέα γενιά όμως, το xml, έκανε πολύ καλύτερα για την δουλειά. XML σημαίνει eXtended Markup Language και μπορεί να χρησιμοποιεί custom tags που το τι κάνουν περιγράφεται στο λεγόμενο stylesheet (.css) - εντάξει, δεν είναι τόσο απλό, μην γελάτε όσοι ξέρετε αλλά δεν θα γράψω και μινι manual για xml. Η ουσία είναι πως αν θές, π.χ., να αλλάξεις χρώμα στις επικεφαλίδες αυτό γίνεται πολύ πιο απλά και αυτόματα (αφού αλλάζει μόνο η περιγραφή του tag «επικεφαλίδα» στο stylesheet). Υπήρξε λοιπόν μια σοβαρή πίεση να γίνουν όλα τα office suite formats βασισμένα σε xml ώστε να μπορούν εύκολα και αξιόπιστα να γραφτούν φίλτρα για την μετατροπή του ενός format στο άλλο. Η «ξύπνια» η MS όμως είπε πως όχι μόνο θα το εναγκάλιζε το xml αλλά θα το ενίσχυε κιόλας - μονομερώς. Αρχίσαμε τότε τα ωχ και αχ και λέγαμε πως θα κάνουν την ίδια μαλακία που έκαναν με html κλειδώνοντας όλους τους άλλους απ'έξω. Όπερ και εγέννετω, η MS έβγαλε το δικό της xml format (αναιδώς ονομάζοντάς το .xml!) και έδωσε την περιγραφή του με license που εμποδίζει την open source community να το χρησιμοποιήσει νόμιμα. Οι «υπόλοιποι» έφτιαξαν την "OASIS", μια συμμαχία που έχει στόχο την δημιουργία open standards για τα office suites... Κι όταν λέμε «υπόλοιποι» εννοούμε την «κυρία PDF» Adobe, τον «γίγαντα» ΙΒΜ και την Sun - δημιουργό του StarOffice και «πνευματική μητέρα» του OpenOffice.org - σαν σπόνσορες και μια ατέλειωτη λίστα από συμπαθούντες και φιλικά προσκείμενους. Έτσι έβγαλαν και τα δικά τους standard, βασισμένα σε καθαρόαιμο xml, ή μάλλον, κάθε έγγραφο αποτελείται από ένα σύνολο zipαρισμένων xml. Αποτέλεσμα; Φουλ interoperability, σταθερά αρχεία (δεν «διαλύουν» επειδή αλλάξατε ένα font) και πολύ μικρό όγκο σε σχέση με την ποσότητα πληροφορίας που μεταφέρουν! Το OpenOffice.org 2.0 που τα υποστηριζει και είναι free (τόσο ελεύθερο όσο και τζάμπα) για όλες τις πλατφόρμες είναι ακόμα beta-testing αλλά αρκετά σταθερό για να ρίξετε μια ματιά (απλά, μην γράψετε το νέο σας μυθιστόρημα σε αυτό χωρίς να κρατήσετε backup! :-P). OASIS - MS 1-0! Σε παλιότερες εποχές, αφού η MS έκανε του κεφαλιού της, θα θεωρούσαμε την υπόθεση τετελεσμένο γεγονός. Ιδίως μάλιστα αφού αριστουργηματικά μετέφερε το πρόβλημα της μετατροπής από και προς τα format της από τεχνικό σε νομικό επίπεδο. Κάθε νέα version του OpenOffice.org τα κατάφερνε σταθερά καλύτερα από την προηγούμενη και έστω και μέσα από reverse engineering υπήρχε βάσιμη ελπίδα πως σύντομα το .doc, το .xls, το .pps δεν θα έκρυβαν άλλα μυστικά. Κόντρα στους δικηγόρους όμως δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, ιδίως αν δεν είσαι μια τεράστια εταιρία ώστε ρίχνοντας τσουβάλια τα λεφτά να κάνεις το προβλημα να φύγει. Κι ενώ η Sun θα μπορούσε να πληρώσει για την γαμω-license και να χρεώσει 10 δολλάρια παραπάνω το StarOffice, η Open Source community θα έμενε αναγκαστικά με το πουλί στο χέρι! Φαίνεται όμως πως οι καιροί αλλάξαν και πως πλέον αυτοί που παίρνουν αποφάσεις δεν καταπίνουν αμάσητη ό,τι μαλακία τους ταίσουν οι salesmen και οι astroturfers της MS. Η πολιτεία της Μασαχουσέτης ανακοίνωσε πως τα επίσημα έγγραφα (εσωτερικά, από και πρός το δημόσιο μηχανισμό της) θα πρέπει να ενστερνίζονται τα standards της OASIS αν είναι αρχεία office ή να είναι σε PDF για read-only documents με τελευταία διωρία για τον εναρμονισμό των υπηρεσιών της την 1η Ιανουαρίου του 2007. Πολλοί δήμοι (π.χ. Μόναχο), δημόσιες υπηρεσίες αλλά και ολόκληρα κράτη (π.χ. Βραζιλία) έχουν υποστηρίξει την Open Source και/ή τα διάφορα open standards στις επιλογές τους, αλλά να βλέπεις μια πολιτεία των ΗΠΑ να πετάει το MSOffice από το παράθυρο είναι αντικειμενικά ΓΚΟΛΑΡΑ!!! Βέβαια για να δούμε «γκολ» στην ελλάδα, έστω και μύτο μετά τις άπειρες κόντρες και το γενικό κλωτσοσκούφι στην περιοχή αντι για τούτο δω το ανάποδο ψαλίδι πάνω σε σέντρα ακριβείας, πρέπει να αλλάξουν πολλά πράγματα. Όχι επειδή φυσικά έχουμε περισσότερα λεφτά να πετάμε από την Μασαχουσέτη ούτε γιατί όλοι οι έλληνες τρέχουν νόμιμα την τελευταία version από windows και MSOffice. Αν ψάχνετε για λόγους, αναζητήστε την εταιρία που κάνει τις ελληνικές μεταφράσεις των προιώντων της MS ή αυτής που έχει αναλάβει την διάθεση τους στην ελληνική αγορά. ;-)